Mooie eerste bijeenkomst Zorg voor Basisvaardigheden!

Onlangs was de eerste bijeenkomst van het programma 'Zorg voor Basisvaardigheden'. Het werd een inspirerende bijeenkomst met een mooi en divers gezelschap aan zorgprofessionals!

Laaggeletterdheid verdient alle aandacht gezien de effecten die het kan hebben op welzijn en welvaart, maar niet elke zorgprofessional heeft binnen de eigen organisatie de kennis en mogelijkheden in huis om dit goed op te pakken. Met Zorg voor Basisvaardigheden willen we daar verandering in brengen door zorgprofessionals de juiste tools in handen te geven om laaggeletterde cliënten en patiënten te kunnen herkennen, met hen in gesprek te gaan en hen naar scholing te kunnen (bege-)leiden.

In een aantal bijeenkomsten met relevante partijen delen we de resultaten van ons behoefteonderzoek, wisselen we ervaringen en best practices uit, proberen we antwoord te krijgen op de vraag waar zorgprofessionals tegenaan lopen en gaan we gezamenlijk op zoek naar wat er nog nodig is.  

Vanuit veel deelnemers kwam duidelijk naar voren dat er op organisatieniveau te weinig aandacht is voor laaggeletterdheid. Er is vaak geen beleid of er zijn geen protocollen rondom dit onderwerp. Wel is er de wens om hier informatie en kennis over te hebben om cliënten die moeite hebben met lezen en schrijven beter te kunnen ondersteunen en helpen. Individuele medewerkers gaan dus zelf vaak maar op zoek naar informatie en tools.  
Opgemerkt werd ook dat zorgprofessionals zich niet altijd verantwoordelijk voelen omdat ze gewoonweg niet weten wat ze kúnnen doen. Lang niet alle huisartsen weten bijvoorbeeld waar zij mensen die laaggeletterd zijn naartoe kunnen verwijzen.

Organisatie- en individueel niveau & wat is er nodig?

De deelnemers noemden een aantal vragen die voor hen spelen op zowel organisatie- als individueel niveau:

• Hoe maak ik (als zorgprofessional of zorgorganisatie) mijn boodschap voor iedereen duidelijk?
• Hoe maak ik de professionals in mijn organisatie bewust van het probleem?
• Hoe kan ik laaggeletterdheid nog beter herkennen?
• Hoe kan ik cliënten en patiënten beter helpen?
• Hoe kan ik communicatie zo begrijpelijk mogelijk maken?

Wat is er nodig? We komen uit op de volgende stappen:

• Grotere bewustwording van (de aanwezigheid van) het probleem. Er zijn nog steeds veel NT1 ers die laaggeletterd zijn en daardoor ook niet optimaal kunnen profiteren van de zorg.
• Herkennen van laaggeletterdheid (wat zijn de signalen?)
• Goed in gesprek komen met iemand die moeite heeft met lezen en schrijven.
• Vervolgstap naar (verwijzen) scholing. Weten welke (lokale) mogelijkheden er zijn.

Tips vanuit de ervaringsdeskundige

Natuurlijk is het ook enorm belangrijk om te weten waar iemand die laaggeletterd is zelf tegenaan loopt bij een zorgprofessional zodat daar goed op kan worden ingespeeld. Voor deze bijeenkomst hadden we dan ook een ervaringsdeskundige uitgenodigd om haar verhaal te delen en tips te geven die we kunnen meenemen. Een aantal tips van haar zijn:

• Professionals vragen meestal niet of je kunt lezen en schrijven, ze had graag gezien dat een arts het haar rechtstreeks gevraagd had en het gesprek was aangegaan.
• Er komt schaamte kijken bij laaggeletterdheid. Het maakt dan ook echt uit of je alleen in de ruimte bent met een zorgprofessional of dat je aan een balie naast een volle wachtkamer staat. Heeft de zorgprofessional een vermoeden? Neem de persoon dan even apart.
• Laaggeletterden hebben een trukendoos vol met manieren om te verbergen dat zij moeite hebben met lezen en schrijven (denk aan bril vergeten, de ander laten schrijven omdat zij een mooier handschrift hebben, etc). Wees hier alert op.
• Een goede relatie met de professional maakt veel uit. Bouw vertrouwen op.
• Informatie uitleggen met filmpjes in plaats van vele teksten zou helpen.
• Het helpt als in de praktijk/het ziekenhuis folders of filmpjes over laaggeletterdheid zijn. Mensen weten niet altijd van zichzelf dat ze laaggeletterd zijn en kunnen zichzelf daar misschien in herkennen.
• Laaggeletterdheid is overal, niet alleen in ‘achterstandswijken’.

Het gezelschap was het er over eens dat er nog veel winst te behalen is als het gaat om laaggeletterdheid in de zorg.
Vooral de bewustwording bij zorgprofessionals, de urgentie van de problematiek, de signalering, de kwaliteit van gesprekken en informatie en het kunnen doorverwijzen.

Sardes en HANNN nemen deze input dan ook mee bij de vervolgstappen binnen Zorg voor Basisvaardigheden. Een eerste inventarisatie van bestaande tools en materialen is reeds gemaakt maar we zijn er nog lang niet. Wordt vervolgd!